اهمیت صنعت قالیبافی در ارز آوری برای خراسان شمالی بر کسی پوشیده نیست و دست اندرکاران این حوزه به خوبی واقفندکه این هنر چه تاثیری براقتصاد دارد اما سال هاست گره کور بر آن افتاده است.
به گزارش دنیای لوازم خانگی، صنعت قالی بافی و فرش ترکمن یکی از برجسته‌ترین صنایع دستی خراسان شمالی بشمار می‌رود، به طوری که دوستداران فرش، نام این منطقه به ویژه شهرستان راز و جرگلان را با نام هنر ارزشمند قالیبافی می‌شناختند اما طی سال‌های گذشته به دلایل متعدد این صنعت کم رنگ شده است.
فرش ترکمن تنها فرشی ایرانی است که شکل آن با سایر فرش‌های کشور متفاوت است و بدون توجه به نوع بافت آن با چشم مستقیم قابل تشخیص بوده و این حائز اهمیت است.
در این بین فرش دورو ابریشم از بارز ترین هنرهای بافندگان راز و جرگلان بشمار می‌رود که ترکمنان این منطقه با روش و ظرافت خاصی، نقش فرش را بر دار قالی گره می‌زنند و همچنین رنگ بندی آن یک نوع اثر هنری فوق العاده ای است که هر علاقه مندی را محو تماشا می‌کند.
متأسفانه باوجود اینکه این اثر هنری ارزشمند که می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغالزایی در زمینه ارز آوری و تحول در اقتصاد خراسان شمالی تأثیر بسزایی داشته باشد اما مورد غفلت قرار گرفته و سال هاست در فراز و نشیب به سر می‌برد چرا که مدیریت دقیقی در این حوزه وجود نداشته و از طرفی حمایت نشدن بافندگان و نبود بازار در کنار مشکلات تحریم اوضاع فرش خراسان شمالی را آشفته کرده و کمتر بافنده ای تمایل به بافت فرش دستبافت دارد.
متأسفانه با وجود اینکه خراسان شمالی از مرز مشترک و گمرک برخوردار است اما اکثر تولیدات هنرمندان این استان با برند سایر مناطق صادر می‌شود و نامی از محصولات صنایع دستی استان در لیست صادرات گمرک نبوده است. در این بین فرش دستبافت خراسان شمالی نیز همچون دیگر محصولات به دلیل نداشتن امکانات خاص با بسته بندی دیگر استان‌ها همچون تهران صادر می‌شود، مسلماً همین امر زمینه وجود دلالان را فراهم می‌کند.
نبود خریدار انگیزه بافت را از بافندگان راز و جرگلان گرفته است
یکی از بافندگان فرش دستبافت خراسان شمالی می‌گوید: طی چند سال اخیر به دلیل نبود خریدار و به میان آمدن پای دلالان انگیزه بافندگان کم شده چرا که برای به فروش رفتن تولیداتشان تردید دارند.
محمد یزدانی اظهار می‌کند: پیش از افزایش قیمت‌ها و تحریم‌ها، برخی ایرانیان مقیم خارج از کشور در زمینه خرید و فروش فرش دستبافت ترکمن و دورو تجارت می‌کردند اما اکنون تعداد آنها انگشت شمار شده و این به دلیل مشکلات موجود است.
وی می‌افزاید: متأسفانه باوجود اینکه کیفیت و زیبایی فرش دورو از دیگر فرش‌های ایران متمایز است اما به علت ناشناخته بودن در بازارهای داخلی طرفدار زیادی ندارد.
این تولید کننده فرش در خراسان شمالی تصریح می‌کند: طی چند سال گذشته حدود ۴۰۰ بافنده در کارگاه تولیدی بنده مشغول فعالیت بودند اما اکنون تعداد آنها کم شده است.
یزدانی می‌گوید: علاوه بر اینکه زمینه اشتغال بسیاری از بافندگان از بین رفته در بخش ارز آوری هم نتوانسته‌ایم مؤثر واقع شویم.
وضعیت اقتصادی تمایل به خرید فرش را کم کرده است
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی در رابطه با وضعیت خرید و فروش فرش دستبافت این استان می‌گوید: وضعیت آشفته بازار، مشکلات اقتصادی و از همه مهم‌تر تحریم‌های حاکم بر ایران، تمایل خارجیان را برای خرید فرش دستبافت کم کرده است.
محمد صمدی اظهار می‌کند: نمی‌توانیم فرش را با اجبار به خارجیان بفروشیم، بنابراین باید زمینه به وجود آمدن خریدار را فراهم کرد.
صمدی می‌افزاید: به منظور صادرات فرش خراسان شمالی بازاریابی و رایزنی‌هایی انجام شده اما هنوز خریداری اعلام آمادگی نکرده است.
وی تصریح می‌کند: فرش دورو و ترکمن خراسان شمالی در کشورهایی همچون آلمان، ایتالیا و سایر اروپا معرفی شده اما مشکلات موجود زمینه صادرات و خرید آن را فراهم نکرده است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی تاکید می‌کند: البته نظر مشتری در انتخاب و تقاضا برای خرید فرش دستبافت حائز اهمیت است که در این رابطه باید قوی‌تر در حوزه بازاریابی عمل کرد.
صمدی بیان می‌کند: در حال حاضر کشوری برای خرید فرش دستبافت خراسان شمالی اعلام آمادگی نکرده است.
وی می‌گوید: از ۱۰۰ سال گذشته فرش خراسان شمالی همچون دیگر فرش‌های ایران به سایر نقاط دنیا صادر می‌شد اما برنامه اصلی برای صادرات این اثر هنری ارزشمند پیگیری و تقویت بازار خرید است.
صادرات فرش تنها یک نوبت انجام گرفت
مدیر گمرک خراسان شمالی هم می‌گوید: طی چند سالی که از استان شدن خراسان شمالی می‌گذرد تنها یک نوبت صادرات فرش از گمرک این استان انجام گرفت.
جواد جعفری با بیان اینکه سال‌های زیادی از صادرات فرش از گمرک خراسان شمالی می‌گذرد، اظهار می‌کند: امکانات لازم برای صادرات فرش در گمرک استان وجود ندارد به همین دلیل از تهران صادر می‌شود.
ارز آوری یک میلیون دلاری با سرمایه گذاری مستقیم خارجی
مدیرکل اقتصاد و امور دارایی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: از زمان تشکیل استان تا کنون یک میلیون دلار ارز آوردی در بخش سرمایه گذاری خارجی در این استان را داشته‌ایم.
مجید درخشانی با بیان اینکه صادرات و سرمایه گذاری خارجی دو بحث مهم ارز آوری خراسان شمالی بشمار می‌رود، اظهار می‌کند: صادرات عمده استان مربوط به بخش دولتی است و در زمینه صادرات بخش خصوصی رقم بسیار پایینی نسبت به صادرات محصولات دولتی کسب کرده‌ایم.
درخشانی می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر در بخش سرمایه گذاری خارجی موفقیت خاصی برای خراسان شمالی در زمینه ارز آوری کسب نشده است.
وی تصریح می‌کند: میزان صادرات از گمرک خراسان شمالی ۵۰ میلیون دلار بوده که عمده ترین محصول صادراتی کود شیمیایی بوده است.
مدیرکل اقتصاد و امور دارایی خراسان شمالی بیان می‌کند: آمار صادرات از گمرک استان تقریباً یک سوم است، یعنی کمتر از نصف و در بخش صنایع دستی نیز آمار ارز آوری ما صفر است.
باوجود اینکه خراسان شمالی در کنار ظرفیت‌های بالقوه طبیعی که دارد از صنایع دستی برجسته ای برخوردار است اما داشتن گمرک و مرزی بودن این استان نتوانسته در حوزه صادرات محصولات، گردشگری و جذب سرمایه گذار خارجی آنطور که باید زمینه ارز آوری را فراهم کند، بنابراین این می‌طلبد تا مسئولان استان با آگاهی از این پتانسیل‌ها راهکار مناسبی برای توسعه این منطقه پیدا کنند تا بیش از این هنرمندان این خطه ناامید و ظرفیت‌ها بدون شناسایی باقی نماند.
